نقش روشنفکران در شکل گیری انقلاب اسلامی ایران و کوشش آنان برای ارتقای آگاهی سیاسی مردم امری انکارناپذیر است. هدف این مقاله مطالعه سیر تحول روشنفکری در ایران، به منظور بررسی زمینه های تغییر بیعت روشنفکران با رژیم پهلوی و همینطور نتایج آن بر وقوع انقلاب است. بر مبنای یک تقسیم بندی، روشنفکران ایرانی از آغاز تا پایان دورة پهلوی در سه نسل قرار می گیرند: نسل اول: روشنفکران عصر حیرت؛ نسل دوم: روشنفکران شبه مدرن یا غرب گرا و نسل سوم: روشنفکران بومی گرا. روشنفکران نسل اول و دوم تحت تاثیر اندیشه غرب گرایی و تجدد آمرانه بودند، اما نسل سوم با گذر از نوسازی آمرانه و غرب گرایی، بیشتر رنگ و بوی مذهبی و بازگشت به هویت خویشتن به خود گرفت. هدف اندیشه گران این جریان، احیای تفکر جدیدی درباره دین و هویت بومی بود. همانطور که کرین برینتون نیز در کتاب کالبدشکافی انقلاب آورده است، جابه جایی وفاداری روشنفکران را می توان یکی از نشانه های وضعیت پیشا انقلابی دانست. روشنفکران بومی گرا، که تا آن زمان، آرمان ها و مسیر متفاوتی از باقی قشرهای جامعه در پیش گرفته بودند، در کنار توده مردم قرار گرفتند و این تغییر رویه، به تعبیر کرین برینتون نشان از «تغییر بیعت روشنفکران» داشت و در وقوع انقلاب اسلامی نقش تاثیرگذاری داشت.

دبی جریان در سرریزها به طور مستقیم با طول تاج سرریز متناسب است، در صورتی که عرض کانال یا مخزنی که سرریز بر روی آن اجرا می شود محدود باشد، یکی از راهکارهای افزایش ظرفیت، افزایش طول تاج سرریز با زیگزاگ کردن سرریز در پلان می باشد. در این تحقیق تعداد 196 آزمایش بر روی 9 مدل فیزیکی با تغییر پارامترهای هندسی از جمله زاویه دیواره سرریز (α)، ارتفاع سرریز (P)، شکل دماغه ها، فرم تاج سرریز و شیب دهانه های ورودی جهت بررسی عملکرد هیدرولیکی سرریزهای کنگره ای انجام گردید. ضریب دبی سرریزهای کنگره ای با زاویه دیواره (o12=α) کمتر از زوایای دیگر (o20و o35=α) بدست آمده است. علت آن را می توان چنین بیان کرد که با افزایش زاویه دیواره سیکل ها، زاویه نزدیک شدن جریان با دیواره سیکل ها به حالت عمودی نزدیک تر شده و این سرریزها شبیه سرریزهای خطی عمل می کنند و در نتیجه ضریب دبی جریان بیشتر می شود. شیب دار کردن دهانه-های ورودی بدلیل کاهش افت جریان ورودی به سرریز و همچنین افزایش 10 درصدی ارتفاع سرریز و تغییر فرم تاج سرریز به فرم ربع دایره ای، ضریب دبی را افزایش داده ولی با نیم دایره ای کردن دماغه های بالادست تاثیر چندانی در ضریب دبی مشاهده نگردید. کارایی سیکل سرریزهای کنگره ای با افزایش زاویه دیواره ها کاهش می یابد بطوریکه در 2/0=H t/p کارایی سیکل سرریزهای کنگره ای با زوایای دیواره 35، 20 و 12 درجه به ترتیب برابر 1، 2 و 3 بدست آمده است.

در تحلیل فراوانی منطقه ای متغیرهای هیدرولوژیک، اطلاعات یک یا چند ایستگاه به یک ناحیه تعمیم داده می شود. در این حالت فرض بر این است که تغییرات این اطلاعات در منطقه با ضریب مشخصی صورت می گیرد که به آن مقیاس گفته می شود. در این مطالعه ویژگی های مقیاس بندی جریان های کم 7 روزه در 19 حوزه استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. مقیاس بندی بیانگر نسبت ویژگی های احتمالی جریان های کم با مساحت است. اگر این نسبت که توان مقیاس خوانده می شود، با مساحت رابطه خطی داشته و رابطه معنی داری با رتبه گشتاورهای وزنی احتمال نداشته باشد، جریان کم دارای مقیاس بندی ساده خواهد بود. در این مطالعه مشخص شد رابطه لگاریتم مساحت و لگاریتم گشتاورهای وزنی احتمال رتبه 1 تا 10 خطی بوده و تغییرات توان مقیاس رابطه معنی داری با گشتاورهای وزنی احتمال ندارد و بنابراین جریان های کم 7 روزه در استان مازندران دارای مقیاس بندی ساده هستند.

انواع کاربری اراضی و پوشش مختلف زمین عملکرد قابل توجه و مؤثری روی فرایندهای هیدرولوژیکی از جمله رواناب و سیل دارند. اما چگونگی و میزان این تأثیر در سطح و مکان های مختلف متفاوت می باشد. مدل های توزیعی مکانی به دلیل داشتن قابلیت توزیعی، برای بررسی تغییرات کاربری اراضی و برآورد کمی این تغییرات مناسب می باشند. هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی اثرات سناریوهای تغییرات کاربری اراضی روی هیدروگراف خروجی حوضه با کمک ابزار مدل سازی توزیعی و GIS است. به منظور حصول هدف در این تحقیق مدل هیدرولوژیکی توزیعی-مکانی WetSpa که در گروه مهندسی هیدرولوژی و هیدرولیک دانشگاه آزاد بروکسل توسعه یافته است، به کار برده شد. این مدل در حوضه دینور با مساحت 1717 کیلومتر مربع از شاخه های رودخانه کرخه واقع در استان کرمانشاه استفاده شد. همچنین، مدل هیدروگراف روزانه را با توجه به معیار ناش-ساتکلیف 66 درصد با دقت نسبتاً خوبی پیش بینی می نماید. طبق پتانسیل حوضه دینور، نه سناریو تغییر کاربری اراضی در محیط GIS طراحی و برای شبیه سازی به مدل واسنجی شده وارد شدند. سپس با مقایسه هیدروگراف خروجی در وضعیت موجود کاربری اراضی با نتایج شبیه سازی شده از نه سناریو، تغییرات در فرایندها و پارامترهای هیدرولوژیکی بررسی شد. نتایج حاکی از آن است که شبیه سازی این تغییرات به وسیله مدل با توجه به نتایج، قابل قبول می باشد.

برای بررسی میزان تغییرات در ضرایب هندسی و هیدرولیکی شکل مقطع جویچه، در بین آبیاریهای متوالی و در طول مسیر جویچه، بر روی 24 جویچه هر کدام به طول 60 متر و عرض 75 سانتی متر، در یک مزرعه با بافت لوم شنی در منطقه اصفهان، مطالعاتی در سال 1380 انجام پذیرفت. شکل مقطع جریان قبل و بعد از هر آبیاری، در سه فاصله 5، 30، 55 متری، توسط پروفیل متر اندازه گیری شد. برای محاسبه ضرایب شکل مقطع، از نرم افزار CSCM استفاده شد و میزان ضرایب هندسی و هیدرولیکی شکل مقطع محاسبه گردید. تغییرات زمانی و مکانی در شکل مقطع و هم چنین ضرایب مربوطه مشاهده گردید. تغییرات ضرایب هندسی و هیدرولیکی جویچه ها به طور مجزا مورد بررسی قرار گرفت که بسیار نامنظم بوده و قابل مدل کردن نبود، لیکن از آنجا که ضرایب هندسی به صورت همزمان بر روابط عمق - مساحت و ضرایب هیدرولیکی بر روابط عمق - فاکتور مقطع در جویچه تاثیر می گذراند، تاثیر زمانی و مکانی ضرایب مرتبط به صورت ترکیبی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این تحقیق میزان مساحت جویچه دارای تغییرات زمانی معنی دار بوده ولی تغییرات زمانی مقدار فاکتور مقطع به عنوان شاخص هیدرولیکی معنی دار نبود. در پایان مدل تغییرات زمانی مساحت جریان و فاکتور مقطع بدون بعد توسط روابط خطی ارایه شده است. بر اساس نتایج این تحقیق، شبیه سازی تغییرات مکانی این پارامترها به دلیل پیچیدگی میسر نگردید.

در این مقاله اثر عوامل متعدد در مشخصه های جریان چگالی دوبعدی حاوی ذرات و تغییر این مشخصه ها در اثر هدایت جریان به صورت تجربی بررسی شده است. همچنین کاهش میزان رسوبگذاری در اثر هدایت جریان چگالی در کانالی با پهنای کم و عرض 1.10 کانال اصلی اندازه گیری شده است. نتایج حاصل از آزمایشات نشان می دهد که در جریان چگالی دو بعدی، در شیبهای کم (کمتر از 2 درصد) جریان تقریبا لایه ای و زیربحرانی بوده و اختلاط بین آب محیط و جریان چگالی ناچیز است. در حالیکه ذرات بزرگتر بطور دایم در بستر کانال ته نشین می شوند، ذرات گل و لای برای زمانهای طولانی معلق باقی می مانند. افزایش غلظت و شیب در این حالت، ارتفاع جریان غلیظ را کاهش داده و لذا سرعت افزایش می یابد، هدایت جریان چگالی باعث افزایش سرعت و ارتفاع آن تا چندین برابر شده و لذا می تواند علاوه بر تغییر رژیم جریان، حتی آنرا از حالت رسوبگذار به شوینده بستر تبدیل نماید. در این حالت جریان در شیب کم نیز ممکن است مافوق بحرانی بوده و اختلاط و اغتشاش (توربولانس) ایجاد شده می تواند ذرات بزرگتر را معلق نگه دارد و یا مواد رسوب شده از بستر کانال را بشوید. بررسی پروفیلهای توزیع رسوب در جریان چگالی هدایت شده در مقایسه باحالت عدم هدایت آن کاهش قابل ملاحظه ای در حجم رسوب را نشان می دهد.

0

منطقه دریایی خلیج فارس حالت ویژه ای دارد که آن را از سایر مناطق دریایی جهان مجزا می نماید. بیشترین تمرکز نفت و گاز جهان در این منطقه واقع است. به طوری که استخراج نفت به 20 میلیون متر مکعب در سال می رسد. در خلیج فارس با فرونشینی خشکی، سطح تراز دریا به همان اندازه که از تغییرات اقلیم انتظار می رود، افزایش می یابد. بنابراین میزان افزایش سطح تراز دریا در این منطقه دو برابر میزان جهانی است. اساسا مطالعه و بررسی اثرات تغییر اقلیم بر ایجاد تاسیسات در مناطق ساحلی، حمل و نقل، ناپایداری و اختلاط در ستون آب و حفاظت از محیط زیست منطقه در مقابل آلودگی ها ضروری است. در این مقاله با استفاده از آمار طویل المدت میزان تبخیر، میزان بارندگی و دمای آب دریا برای ایستگاه های سواحل شمالی خلیج فارس و مقایسه آنها به تفسیر و بحث کامل در خصوص اثرات عامل فیزیکی بر اقلیم خلیج فارس و نقش آنها در تغییرات جریان های این منطقه می پردازیم.

مقدمه و هدفبرای شناخت استعدادهای منطقه و روش مدیریت زمین ها، آگاهی از تغییر مکانی سنجه های کیفی ابزار مهمی است. با توجه به اینکه جیرفت روی کمربند آرسنیک کشور است و از آنجایی که آرسنیک عنصری سرطان­ زا است و بر کیفیت آب زیرزمینی تأثیر می­ گذارد، بررسی آن بسیار اهمیت دارد. هم چنین بیشتر مناطق روستایی آبخیز جیرفت از آب چاه ها برای شرب استفاده می کنند. ازاین رو، بررسی آن ها از دیدگاه شرب بسیار اهمیت دارد.مواد و روش هادر این پژوهش تغییرهای مکانی سنجه های نیترات، آرسنیک، منگنز و کل مواد جامد محلول در آب­ زیرزمینی در آبخیز جیرفت با استفاده از روش­ های زمین آماری در طول دوره ی آماری 1398 بررسی و تحلیل شد. به این منظور از آب 36 چاه کشاورزی و چاه هایی که برای شرب در روستاها استفاده می شد و هم چنین نمونه هایی از آب شرب شهری در سه تکرار نمونه برداری شد. روش ­های زمین ­آماری استفاده شده برای پهنه ­بندی سنجه های مزبور شامل کریجینگ معمولی، کریجینگ ساده، تابع پایه ی شعاعی (RBF) و روش وزن ­دهی معکوس فاصله (IDW) با توان­ های مختلف بود. برای ارزیابی روش­ های زمین آماری از روش ارزیابی متقابل با معیارهای مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین انحراف خطا (MBE) میان داده­ های واقعی و برآوردشده استفاده شد.نتایج و بحثنتایج رتبه بندی معیارهای ارزیابی نشان داد که برآورد سنجه ی آرسنیک و TDS با مدل کروی روش کریجینگ ساده کمترین خطا را داشت و برآورد نیترات و منگنز با روش تابع پایه ی شعاعی (RBF) کمترین خطا را داشت. بررسی­ ها نشان ­داد که همبستگی مکانی سنجه های کیفی آبخیز جیرفت بسیار زیاد بود. به طوری که خطای مدل نیم تغییرنمای داده­ های اندازه­ گیری شده ی آرسنیک با اثر قطع ه­ای 0/00025 و دامنه ی تأثیر 36/7 کیلومتر 38/4 % و خطای مدل نیم تغییرنمای نیترات با اثر قطع ه­ای 0/3 و دامنه ی تأثیر 28/5 کیلومتر 4/9 % بود. در آبخیز جیرفت بر پایه ی معیار 1051 مؤسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به جز آب شهری، غلظت آرسنیک در آب مناطق دیگر بسیار بیشتر از اندازه ی مجاز برای مصرف شرب بود. هم چنین غلظت نیترات در تمام نمونه­ ها، کمتر از اندازه ی مجاز برای آب شرب بود و استفاده از آن مانعی ندارد.

عناصر سنگین، به ویژه کادمیم، از راه خاک و گیاه وارد زنجیره غذایی انسان می شوند. شناخت مکان ها و محصولات آلوده به این عنصر، نقش مهمی در کاهش گسترش گزند ناشی از این آلاینده دارد. با توجه به نقش گندم در زنجیره غذایی انسان، هدف از این پژوهش تعیین توزیع مکانی غلظت کادمیم در خاک مزارع و بذر گندم بود. بدین منظور، در دوره رسیدگی گندم، تعداد 255 مزرعه در کل استان خوزستان (با مساحت حدود 355 هزار هکتار) برداشت شد. نمونه برداری از گندم زارها در شهرستان های مختلف به صورت وزنی انجام شد. بدین صورت که تعداد نمونه ها در هر شهرستان با توجه به سطح زیر کشت و نیز الگوی پراکنش مزارع گندم انتخاب شد. سپس، نمونه برداری مرکب از عمق صفر تا 20 سانتی متری خاک و سنبله گیاه صورت گرفت. غلظت کل و قابل عصاره گیری کادمیم با DTPA در خاک و نیز غلظت کادمیم بذر اندازه گیری شد. همچنین، توزیع مکانی غلظت کادمیم در خاک و بذر گندم با استفاده از روش زمین آماری کریجینگ نرمال تعیین شد. نتایج نشان داد که غلظت کادمیم کل خاک در 95 درصد نمونه ها بیشتر از 0.8 میلی گرم در کیلوگرم و غلظت کادمیم قابل جذب خاک در 25 درصد نمونه ها بیشتر از 0.1 میلی گرم در کیلوگرم می باشد. همچنین، غلظت کادمیم موجود در بذر گندم در 95 درصد نمونه ها بیش از 0.2 میلی گرم در کیلوگرم بذر بدست آمد. مطالعه نیم تغییر نماهای حاصل نشان داد که مدل کروی بهترین برازش را بر مقادیر کادمیم خاک و بذر دارد. توزیع مکانی کادمیم کل خاک با استفاده از روش کریجینگ نرمال نشان داد مناطق جنوبی و غربی استان، دارای غلظت زیادی از کادمیم می باشند. همچنین توزیع مکانی کادمیم قابل جذب در مناطق شرقی و جنوبی استان غلظت های بیشتری دارند. پراکنش مکانی کادمیم موجود در بذر گندم، زیاد بودن غلظت این عنصر را در مناطق شرقی، غربی و برخی از مناطق جنوبی نشان داد.